Wspólny Gmach: czas trwania filmu 14:14 min.

 

Zagadnienia. Timeline:

01:07     Lekcja 1. Nasz Projekt. Naczynia Połączone czyli kwanty i zasada antropiczna.

01:26     Zasada antropiczna

01:41     Fundamentalne stałe fizyczne.

03:04     Lekcja 2. Nasze Fundamenty. Mówią Wieki czyli wiadomości z przeszłości.

03:57     Liczba ludności w dziejach Ziemi.

04:38     Lekcja 3. Nasze Cegły. Planeta Gaja czyli kto kogo potrzebuje?

05:12     Hipoteza Gai.

06:02     Lekcja 4. Nasze Instalacje. Cyfrowa Wioska czyli to, co nas kształtuje.

07:10     Globalna wioska.

07:47     Dochód biedniejszej połowy świata.

08:04     Lekcja 5. Nasze Meble. Człowiek Potrafi czyli konstrukcje że się patrzy.

08:32     Wielkie zabytki świata.

09:32     Lekcja 6. Nasi Lokatorzy. Jest Nas Jeden czyli jak nas widzi AI?

10:03     Największe zagrożenia cywilizacyjne.

10:19     Sztuczna inteligencja.

12:00     Lekcja 7. Nasze DNA. Co Czyni Człowieka czyli dylematy Asimova.

12:44     Trzy prawa robotyki.

 

Propozycje tematów do dyskusji na lekcji:

1. Odwieczne pytania egzystencjalne. Skąd pochodzimy? Dokąd zmierzamy?
2. Zasada antropiczna, hipoteza Gai i sztuczna inteligencja. Czy mają naukowe podstawy?
3. Czy zabytki są dziedzictwem całej ludzkości czy tylko kultury, która je stworzyła?
4. Globalna wioska czyli jak skurczył (i podzielił) się nasz świat.
5. Co czyni człowieka? Jak zdefiniować nasz gatunek na tle innych?

Podstawa programowa i kompetencje kluczowe 

Tematy dla młodzieży do własnych przemyśleń:

1. Jakie jest przeznaczenie ludzkości jako gatunku? Jaki zostawimy po sobie ślad? Jaki testament dla innych pokoleń?
2. Jak głęboki jest związek człowieka z naszą planetą? Co się zmieniło na przestrzeni lat?
3. Czy człowiek jako gatunek powinien wykazywać więcej pokory? Czy jesteśmy najważniejsi na świecie, czy też są inne inteligentne byty wokół nas?
4. Czy mamy takie samo prawo do korzystania z piękna Ziemi i dziedzictwa ludzkości, jak tubylcy? Jak dziś definiujemy hasło obywatel świata?
5. Dlaczego niektórym ludziom wydaje się, że z jakiegoś powodu są ważniejsi i lepsi od innych?
6. Czy dalszy rozwój technologii to sojusznik czy wróg człowieka? Czy świat 50 lat temu był lepszy, gorszy, inny czy zawsze był taki sam, bo niezmienna jest natura człowieka?
7. Jakie są moje największe i najważniejsze wartości? Co definiuje mnie jako człowieka? Czy jestem w związku z tym na szczycie piramidy cywilizacyjnej wszech czasów?
8. Czy jestem bardziej patriotą czy kosmopolitą? Czy można być jednym i drugim? Jak?
9. Dlaczego niektórzy ludzie wolą dzielić niż łączyć? Jaką rolę w takiej postawie odgrywają kompleksy, a jaką wychowanie?
10. Hołdowanie tradycji lub wyjście naprzeciw zmianom cywilizacyjnym. Czy da się połączyć obie postawy?

 

Przykłady zadań do wykonania na lekcji (na podstawie filmu):

1. Nowy dom. (sugerowany wiek 14-20 lat)

Wykorzystaj porównanie całej cywilizacji na przestrzeni dziejów do budowy jednego domu, ale użyj innych argumentów:

– Co według Ciebie powinno w takim domu być fundamentem, co elementem konstrukcji, a co wyposażeniem?

– Spróbuj „umeblować” dom bardziej precyzyjnie. Nazwij konkretne meble.

– Przedstaw to na grafice.

Propozycja konkursu: Czy historię cywilizacji można porównać do innego pojęcia niż dom? Co mogłoby to być? Rozwiń wypowiedź.

2. Atrybut człowieczeństwa. (sugerowany wiek 12-18 lat)

Wykorzystaj użyte w filmie argumenty dotyczące przymiotów, które czynią człowieka człowiekiem (12:00) (Ciało; Umysł; Język; Tradycja; Uczucia; DNA; Świadomość; Osobowość; Geny; Pamięć), żeby:

– Wybierz najważniejszy według Ciebie atrybut ludzkiej podmiotowości (klasowe wybory)

– Ustal w toku dyskusji lub pracy w zespołach procentowy wkład poszczególnych atrybutów w tożsamość i przynależność gatunkową człowieka (np. Umysł 30%, Język 15% itd…)

– Zastanów się, które atrybuty są charakterystyczne tylko dla naszego gatunku, a które najbardziej świadczą o tym, że wszyscy ludzie na świecie są w zasadzie tacy sami

– Których atrybutów naszego człowieczeństwa w filmie zabrakło? Czy to poważny błąd?

3. Mantra (sugerowany wiek 10-16 lat)

W filmie wielokrotnie powtarzana jest jak mantra jedna kwestia: „a nie wybrana rasa, naród, wyznanie czy płeć”. Powtórzeniu ulegają też takie zdania, jak „wszyscy mieszkamy pod jednym dachem” i „co czyni człowieka”.

– Czy potrafisz wymyślić własną mantrę, która pasowałaby jak ulał do filmu na temat „wspólnego mianownika” wszystkich ludzi na całym świecie?

– Jakie powiedzenia życia codziennego funkcjonują w obiegu jako popularne mantry? Które z nich to stereotypy?

– Napisz tekst piosenki o tolerancji, w której będzie powtarzać się jeden i ten sam refren (klasowy konkurs)

4. Zagadka świadomości. (sugerowany wiek 14-20 lat)

Dyskusja. Jorge Luis Borges twierdził, że każda rzecz podświadomie dąży do swego przetrwania. W posiadanie duszy przez wszystkie przedmioty wierzą też Indianie Ameryki Północnej.

– Czy świadomość to atrybut przypisany tylko człowiekowi?

– Jak tak naprawdę zdefiniować świadomość?

Hipoteza. Cały świat (zasada antropiczna), nasza planeta (Gaja) lub przyszła sztuczna inteligencja (AI) mogłyby dysponować jakąś formą świadomości.

– Czy to możliwe z naukowego punktu widzenia?

– Jakie przykłady z literatury i kina science fiction na ten temat potrafisz znaleźć?

Ludzki mózg jako komputer.

– Ile podobieństw i różnic potrafisz znaleźć?

Propozycja konkursu: Do czego jeszcze można porównać ludzki mózg? (wszechświat, drzewo, elektrownia…). Uzasadnij wypowiedź.

5. Cuda świata. (sugerowany wiek 10 – 16 lat)

07.07.2007 roku ogłoszono listę siedmiu nowych cudów świata (m.in. Tadż Mahal, Koloseum i Machu Picchu), nawiązując tym samym do idei siedmiu cudów świata starożytnego:

– Które nieistniejące budynki mogłyby wciąż do dziś uchodzić za cuda świata, gdyby istniały? Jak wpłynęłyby na krajobraz miast i charakter niektórych społeczności? Czy ich obecność sprawiłaby, że architektura wyglądałaby dziś zupełnie inaczej?

– Czy to dobrze, czy źle, że każda epoka i kultura mają inne wyznaczniki architektonicznych stylów. Czy to wzbogaca ludzkość czy dzieli?

Wersja dla starszych uczniów.

Roland Barthes porównał współczesne samochody do dawnych katedr gotyckich, jako najwyższy wymiar kreacji swoich czasów.

– Czy zgadzasz się z tym zdaniem?

– Przedstaw w formie grafiki ewolucję szczytu ludzkich technologii prowadzącą od katedr gotyckich przez nowoczesne samochody aż do odległej przyszłości.

Propozycja konkursu: Jaki inny wytwór cywilizacyjny naszych czasów można podstawić w miejsce samochodu jako symbol równy gotyckim katedrom? Uzasadnij wypowiedź.