MOST 5

Zagadnienia. Timeline:

00:29     Różnice w wyglądzie – wprowadzenie.

01:15     Początki nierówności rasowych.

02:44     Na polach Elizejskich: Martin Luther King rozmawia z Rudyardem Kiplingiem.

06:38     Apartheid – wyjaśnienie pojęcia.

07:33     Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych

09:02    Ku Klux Klan.

09:59     Holocaust w czasie II wojny światowej.

10:50     Frenologia i inne pseudo teorie

11:35     Czy naprawdę tak wiele nas różni? – badania DNA

12:20    Chłopiec w pasiastej piżamie. Złodziejka książek. Green Book.

13:45     Bogactwo różnorodności

14:35     Tolerancja i akceptacja różnic w naszym wyglądzie

15:33     Top 10 Oldies – słynne duety wielokulturowe w muzyce.

Propozycje tematów do dyskusji na lekcji

1. Dehumanizacja zaczyna się od drobnych słów – prawda czy fałsz?
2. Książki i filmy o podziałach między ludźmi, które robią na mnie wrażenie.
3. Dekolonizacja – jak dziś oceniamy ten proces?
4. Równość ludzi ze względu na kolor skóry – mrzonka czy rzeczywistość?
5. Dlaczego ludzie lubią dzielić innych na kategorie?

Podstawa programowa i kompetencje kluczowe

Pytania dla młodzieży do własnych przemyśleń

1. Czy ludzkość jako całość stanie się kiedyś w 100% tolerancyjna?
2. 2,  Czy wciąż segregujemy ludzi ze względu na to jak wyglądają?
3. Skąd się wziął pomysł, że niektórzy ludzie to nie ludzie?
4. Czy holocaust na dużą skalę może się powtórzyć? (casus Buczy i Iziumu)?
5. Jakie wnioski powinniśmy wyciągnąć z najnowszych badań DNA?
6. Czy zwolennik niewolnictwa mógłby porozumieć się z abolicjonistą?
7. Czy wygląd determinuje nasze postrzeganie człowieka? Dlaczego tak jest?
8. Czy najbardziej lubię ludzi podobnych do siebie?
9. Jak daleko sięga moja akceptacja wyglądu innych ludzi?
10. Co mnie denerwuje w „innych”? Czy da się to zmienić?

Przykłady zadań do wykonania na lekcji (na podstawie filmu):

1. Goście z kosmosu (sugerowany wiek 13-18 lat)

Uczniowie, używając wyobraźni, tworzą wizerunek postaci z kosmosu, a także zestawu obowiązującej kosmicznej mody. Klasa dzieli się na grupy. Uczniowie wewnątrz każdej grupy starają się, mimo różnic pomiędzy własnymi wizerunkami obcych, stworzyć kanon kosmicznej urody, obowiązujący w ich galaktyce.

Grupy przedstawiają swoje wyniki na forum. Jak w każdej z tych galaktyk czułaby się osoba z Ziemi. Czy nasze kanony urody pasowałyby do kanonów obowiązujących w danej galaktyce. Jak byśmy się czuli pośród obcych.

Które z naszych cech wyglądu lub charakteru byłyby najbardziej przydatne / użyteczne w kontekście kontaktu z obcą cywilizacją. Gdybyśmy zamieszkali w obcej galaktyce, jakie cechy dla nas u przedstawicieli obcej cywilizacji byłyby najważniejsze?

Jak w kontekście takich różnic prezentują się różnice między reprezentantami poszczególnych ziemskich grup etnicznych. Czy różnice w wyglądzie powinny mieć jakikolwiek wpływ na postrzeganie drugiego człowieka?

2. Englishman in New York (sugerowany wiek 16-20 lat)

Sting śpiewał 35 lat temu o tym, jak czuje się Brytyjczyk w Nowym Jorku. Pozornie nic nie różni Anglików od Amerykanów: ten sam język, podobne uwarunkowania kulturowe, mody, trendy i zwyczaje. A jednak bohaterowi jego piosenki wydaje się, że w USA jest niczym Obcy.

Uczniowie analizują utwór Stinga starając się znaleźć w nim różnice między typowym Brytyjczykiem i Amerykaninem. Czy różnice te są wyraźne, czy drobne? Czu autor celowo podkreśla swoje różnice, czy może używa ich w utworze przewrotnie, jakby chciał podkreślić, że doszukiwanie się takich różnic między ludźmi mija się z celem.

Wyobraźmy sobie, że mamy spędzić tydzień kolejno w Nowym Jorku, Tokio, Abu Dhabi i w Nairobi. Jak bardzo różnić się będziemy w kwestii wyglądu, mody, trendów i sposobu bycia od tamtejszych mieszkańców? Wyraźmy tę różnicę na skali punktów od 0 (żadna różnica) do 10 (różnica nie do przeskoczenia).

Zsumujmy wyniki i obliczmy średnią klasową. Zastanówmy się wspólnie, co możemy zrobić, jak zmienić nasze nastawienie, aby wynik maksymalnie zmniejszyć. O ile spadnie nam średnia, gdy przestaniemy zwracać uwagę na urodę, sposób ubierania się i status materialny?

3. Niemądre nauki (sugerowany wiek 15-20 lat)

Frenologia była jedną z popularniejszych teorii na temat różnic między poszczególnymi grupami etnicznymi w historii ludzkości. Nadawano jej pozory naukowości, aby uzasadnić podział na lepszych i gorszych ludzi.

Popuśćmy wodze fantazji. Zorganizujmy klasowy konkurs na najbardziej niemądrą naukę, która uzasadniać ma podziały między ludźmi. Uczniowie w parach wymyślają nazwę nauki, jej główne tezy i sposób falsyfikacji.

Falsyfikacja to sposób sprawdzenia naukowości danego rozumowania. Za naukę uznaje się tylko takie dziedziny, które zakładają możliwość podważenia swoich argumentów i założeń. Każda dziedzina i teoria, która z góry zakłada swoją słuszność i niepodważalność, nie może być nauką.

Czy którakolwiek z wymyślonych dziedzin może zakładać podważenie swoich założeń? Czy podważenie owych założeń nie oznaczałoby zarazem końca istnienia takiej teorii?

Jak często, biorąc udział w dyskusji, zakładamy, że możemy nie mieć racji? Jeśli tego nie zakładamy, czym się różnimy od takich frenologów?

4. Północ – Południe (sugerowany wiek 14-17 lat)

Czasem wydaje się, że dwie grupy osób dzielą tak wielkie różnice, że pokonanie ich jest niemal niemożliwe, a zgoda między nimi wydaje się być zadaniem z grupy mission impossible. Tak było choćby podczas amerykańskiej wojny secesyjnej z lat 1861-65, gdzie naprzeciw siebie stanęli zwolennicy wolności wszystkich ludzi z Północy i zwolennicy niewolnictwa z Południa.

Tamto starcie zakończyło się krwawą wojną. Z kolei w latach 90-tych XX wieku w RPA ludziom z obu stron barykady udało się porozumieć w kwestii zniesienia apartheidu czyli instytucjonalnego podziału społeczeństwa na bardziej i mniej uprzywilejowane grupy.

Klasa dzieli się na trzy grupy. Dwie z nich żyją w hipotetycznym państwie, w którym ludzie urodzeni na północy (niebieskoocy) mają dwa razy więcej przywilejów niż ci urodzeni na południu (brązowoocy). Jedna z grup zaciekle broni dotychczasowego porządku, druga uważa, że już czas, by obie grupy stały się sobie równe w świetle obowiązującego prawa i obyczajów. Trzecia grupa, to osoby spoza tego państwa, które mają pośredniczyć w negocjacjach pomiędzy obiema grupami i wypracowaniem konsensusu. Jak przebiegać będą negocjacje?

Czy jest szansa na porozumienie? Czy jest szansa, że obie grupy spotkały się w pól drogi nie rezygnując całkowicie ze swej tożsamości?