Zagadnienia. Timeline:

00:24          Różnorodność kulturowa

01:08           Kultura chińska – Kung Fu Panda.

04:35           Kultura meksykańska – Coco

07:52           Kultura hinduska – Księga dżungli

12:59           Kultura polinezyjska – Vaiana

17:33           Kultura arabska – Baśnie z 1001 nocy

21:38          Epilog + konkurs

Propozycje do dyskusji na zajęciach:

1. Czy baśnie mają nam do przekazania coś ważnego?
2. Dlaczego warto, by w baśnie wplatać elementy lokalnego folkloru?
3. Czy dorośli też mogą się jeszcze nauczyć czegoś z baśni?
4. Którego bohatera baśniowego lubimy najbardziej? Dlaczego?
5. Czy baśnie „starzeją” się razem z nami; czy może ich treść jest ponadczasowa?

Przykłady zadań do wykonania na lekcji (na podstawie filmu):

1. Podobne / niepodobne. (sugerowany wiek 7-10 lat)

W baśniach z rożnych stron świata uwidaczniają się duże różnice w postrzeganiu tradycji. Niektóre zwyczaje są podobne do polskich, a inne zupełnie odmienne.

Chiński zodiak znacznie różni się od tego, którego zwyczajowo używamy w Polsce. Meksykańskie obchody święta zmarłych są nieco odmienne od polskich. Bohaterowie naszych legend często przemierzają las, a nie ocean, jak postaci z kultury polinezyjskiej. Nie spotkamy też u nas miłośników kung fu, latającego dywanu czy potężnych demonów. Będą za to rycerze, eliksiry siły i wiedźmy.

– Ile różnic między kulturami potrafimy wskazać, a ile podobieństw? Klasa dzieli się na pięć części, każda z grup przyporządkowana jest do jednej z kultur przedstawianych na filmie. Uczniowie w grupach wypisują jak najwięcej różnic i podobieństw między tradycjami i postaciami znanymi z polskich baśni, a zwyczajami i postaciami z baśni: chińskich, meksykańskich, arabskich, hinduskich i polinezyjskich.

– Jakie inne baśnie z czterech stron świata jeszcze znamy? Wypisujemy na tablicy jak najwięcej baśni i bajek (w tym filmowych), które reprezentują zupełnie inne kultury (np. te przedstawione w finale nagrania Baśniowa Kraina). Próbujemy wyodrębnić z nich elementy podobne do baśni z naszego regionu kulturowego i te, które w ogóle nie są podobne.

– O czym świadczą różnice w zwyczajach różnych narodów, a o czym podobieństwa? Czy to dobrze, że się różnimy i jest to elementem wzbogacenia naszej wiedzy; czy też nie? Co by było, gdyby wszyscy ludzie na całym świecie mieli takie same zwyczaje, tradycje, baśnie i wierzenia? Czy świat byłby lepszy?

– Jak myślicie, czy w przeszłości zdarzali się przywódcy światowi, którzy pragnęli właśnie takiego jednowymiarowego świata? Potraficie podać jakieś nazwiska? Dlaczego im się nie udało?

2. Egzotyczna fauna. (sugerowany wiek 7-10 lat)

W niemal każdej baśni na świecie występują zwierzęta. Zazwyczaj dopasowane są do fauny charakterystycznej dla danego regionu.

– Dyskusja klasowa: Które zwierzęta, wspomniane w wymienionych baśniach, nie mogą pojawić się w stanie naturalnym na polskiej ziemi? Które z nich udało się dzieciom zobaczyć w zoo? (Temat poboczny: jakie warunki muszą być spełnione w zoo, żeby zwierzęta się tam czuły bezpiecznie i komfortowo?)

– Uczniowie wyobrażają sobie, że powstać ma polska wersja Kung Fu Pandy, Księgi Dżungli i Vaiany. Klasa dzieli się na grupy. Uczniowie każdej z grup podejmują decyzję, jakimi polskimi zwierzętami zastąpiliby bohaterów tych baśni.

– Sytuacja odwrotna. Każda z grup (lub nauczyciel) wybiera jedną popularną polską bajkę lub baśń i próbuje stworzyć jej alternatywną wersję, charakterystyczną np. dla fauny arabskiej, indyjskiej, chińskiej, amerykańskiej lub polinezyjskiej.

– Dyskusja klasowa: Jakie czynniki decydują o tym, które gatunki zwierząt żyją na danym terytorium? Czy fauna charakterystyczna dla danego regionu może się w przyszłości zmienić? Co może na to wpłynąć? Czy to dobra czy zła wiadomość?

3. Archirywale (sugerowany wiek 7-10 lat)

Yin i Yang to dwie uzupełniające się siły we wschodnim systemie myślenia (noc i dzień / kobieta i mężczyzna / północ i południe / światło i cień / ciepło i zimno). To wiele mówi o chińskim myśleniu o rzeczywistości. Świat zbudowany jest na przeciwieństwach, które bez siebie nie potrafią istnieć, a właściwie się uzupełniają.

Czy potraficie podać takie przykłady ze świata kultury i popkultury? (Messi i Ronaldo / Yoda i Palpatine / Neo i agent Smith / Smurfy i Gargamel). Zespół, który znajdzie najwięcej takich przeciwników wygrywa konkurs.

Dyskusja klasowa: czy w świecie rzeczywiście funkcjonuje zasada równowagi oparta na idei yin yang? Jakie jeszcze zjawiska z życia codziennego oparte są na takiej równowadze? (ciężki i lekki / długi i krótki / wschód i zachód słońca itp).

– Yin i Yang to pojęcia chińskie, które znane są na całym świecie. Zadanie domowe. Jakie elementy kultury chińskiej, meksykańskiej, arabskiej, hinduskiej i polinezyjskiej zdobyły podobny rozgłos? Uczniowie mogą ponownie skorzystać z treści przedstawionej na filmie Baśniowa Kraina

Propozycja konkursu Postaci z serii bajek Kung Fu Panda są reprezentantami chińskiego folkloru i chińskiej filozofii. Pozornie reprezentują różne style kung fu, ale w gruncie rzeczy kierują się w życiu chi – tajemniczą siłą, przenikającą cały wszechświat. Ne tej samej zasadzie George Lucas oparł całe uniwersum Gwiezdnych Wojen, w których rolę chi pełni Moc, rolę kung fu style walki na miecze świetlne, a rolę wojowników i mistrzów, Rycerze Jedi. Znajdź jak najwięcej podobieństw między filmem Kung Fu Panda i sagą Gwiezdnych Wojen. Ile potrafisz ich znaleźć?

4. Klasyczny bohater. (sugerowany wiek 7-10 lat)

Każda baśń ma swojego bohatera. Zwróćcie uwagę, że bohaterowie bajek  przedstawionych w nagraniu pozornie nie mają „papierów” na bycie superbohaterem.

Mamy grubą, nieporadną pandę, chłopca z rodziny zajmującej się sprzedażą butów, słabą dziewczynkę próbującą mierzyć się z demonami oceanu czy dzikusa wychowanego przez wilki.

– Jakie cechy świadczą o ich niezwykłości. Wypiszmy je wszystkie na tablicy. Używajmy tylko cech występujących w prawdziwym życiu, bez elementów magicznych. Gdybyśmy mieli wybór, które cechy wolelibyśmy mieć w swoim repertuarze: te magiczne (potężna siła, czapka niewidka, dżin, heros, rozumienie mowy zwierząt) czy te, które wypisaliśmy na tablicy? Dlaczego?

– Wróćmy na chwilę do nieporadnego Po.  Jak myślicie, dlaczego gruba panda, która ustępuję wyszkoleniem fizycznym i sprawnością innym wojownikom, jest o wiele groźniejsza od wszystkich? W czym tkwi jej siła? Czy potraficie podać przykłady z życia codziennego, w których takie „pandy” (lub też, jak kto woli, Kubusie Puchatki) mogą odnieść sukces tam, gdzie byśmy się tego nie spodziewali? (np. sukcesy osób niepełnosprawnych, osób pochodzących z ubogich rodzin, outsiderów i wykluczonych).

– Czy cechy wrodzone, na które nie mieliśmy wpływu przy urodzeniu lub nabyte w wyniku np. choroby lub wypadku mogą / powinny mieć wpływ w realizacji naszych marzeń? W jaki sposób możemy pokonać własne ograniczenia (chętni uczniowie zabierają głos na swój temat).

5. Korzenie (sugerowany wiek 7 – 10 lat)

Postaci z filmu Coco wiele nam mówią o tym, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa pamięć. Pamięć odpowiada za naszą tożsamość.

– Pomyślcie chwilę, kim byśmy się stali, gdybyśmy nagle przestali pamiętać najważniejsze wydarzenia i osoby z naszego życia? Czy to nie nasze porażki, sukcesy, emocje i doświadczenia kształtują nasza osobowość. Czy bylibyśmy kimś innym, gdybyśmy mieli inne wspomnienia?

– Klasowa dyskusja: Dlaczego tak ważne jest by pamiętać nie tylko o żyjących, ale też o zmarłych przodkach? Dlaczego warto wspominać i upamiętniać również naszych zmarłych, wybitnych rodaków. Jaki ma to związek z pojęciem „korzeni”, dziedzictwa i tożsamości? Czy te osoby też miały/mają wpływ na to kim jesteśmy i jaki jest nasz świat wartości?

– Jaki wpływ brak korzeni ma na postępowanie Mowgliego i, analogicznie, w jaki sposób „korzenie” Vaiany pozwalają jej przetrwać najtrudniejsze momenty?

Propozycja konkursu. W filmie pojawia się pytanie o imię psa Miguela, Dantego? Co łączy tego sympatycznego czworonoga ze słynnym XIV – wiecznym poetą włoskim Dante Alighierim? Najciekawsze wypowiedzi wygrywają klasowy konkurs.